USG w nefrologii i urologii

USG urologiczne i USG nefrologiczne to bezpieczne, szybkie i bezbolesne badania obrazowe, które pozostają dla pacjenta bezinwazyjne, a pozwalają precyzyjnie ocenić kondycję nerek, pęcherza moczowego, moczowodów oraz prostaty. Wspomniane badania należą do podstawowych narzędzi diagnostycznych, które znajdują zastosowanie w ostrych schorzeniach układu moczowego oraz w przypadku schorzeń przewlekłych, a także w monitorowaniu pacjentów po przeszczepach.

Co to jest USG urologiczne i USG nefrologiczne? Po co się je wykonuje?

USG jest nieinwazyjnym, bezbolesnym i bezpiecznym dla pacjenta badaniem obrazowym, które wykorzystuje właściwości fal ultradźwiękowych. USG znajduje zastosowanie w różnych dziedzinach medycyny, w tym między innymi w urologii oraz nefrologii, gdzie sprawdza się zarówno w diagnostyce, jak i kontrolowaniu stanu leczonego pacjenta i efektów wdrożonego leczenia. Dzięki falom ultradźwiękowym emitowanym przez urządzenie specjalista jest w stanie ocenić poszczególne elementy układu moczowego, w tym kondycję nerek i moczowodów, a także stan pęcherza moczowego i gruczołu krokowego u mężczyzn. Co ważne, z pomocą tego badania można ocenić nie tylko budowę, ale i wielkość narządów, a także wykryć zmiany przestrzenne, w tym guzy czy torbiele, a nawet wykryć zastoje moczu.

Na czym polega badanie USG urologiczne?

Badanie USG urologiczne jest procedurą nienarażającą pacjenta na szkodliwe promieniowanie, dzięki czemu – w razie wskazań – może być wykonywane wielokrotnie w krótkich odstępach czasu, w tym również dzieciom. Na czym polega badanie? Wykorzystywana w procedurze głowica emituje fale ultradźwiękowe i jednocześnie odbiera te fale, które zostały odbite od struktur wewnętrznych. Obraz jest rejestrowany w czasie rzeczywistym, dzięki czemu specjalista może ocenić ważne parametry jak przepływy, ruchomość narządów czy ich objętość. W czasie badania lekarz może również wykonywać pomiary, w tym np. wielkości nerek.

USG urologiczne i USG nefrologiczne – wskazania

Można wymienić różne wskazania do wykonania badania USG urologicznego i nefrologicznego, gdyż są to badania pierwszego rzutu, które wykonuje się z reguły pacjentom przed ewentualnymi, bardziej inwazyjnymi czy bardziej obciążającymi organizm, badaniami. Do najczęstszych wskazań można zaliczyć ostre dolegliwości zgłaszane przez pacjenta, w tym ból w okolicy lędźwiowej czy krwiomocz. Badanie często wykonuje się także pacjentom zmagającym się z przewlekłymi schorzeniami, w tym np. przewlekłą chorobą nerek. Wskazaniem do wykonania USG jest też problem nawracających infekcji dróg moczowych nieznanego pochodzenia, a także podejrzenie schorzeń układu moczowego, w tym np. podejrzenie kamicy.

Kiedy wykonuje się USG urologiczne?

Lekarz najczęściej zaleca USG urologiczne pacjentom zgłaszającym nagły ból w okolicy pleców lub boku, co może sugerować m.in. kamicę lub odmiedniczkowe zapalenie nerek. Wskazaniem do badania są także trudności w oddawaniu moczu, a także krwiomocz. USG urologiczne wykonuje się również w przebiegu infekcji układu moczowego, poza tym badanie znajduje zastosowanie do oceny resztkowego moczu po mikcji. Kolejnym wskazaniem do wykonania USG urologicznego jest podejrzenie guza pęcherza moczowego oraz podejrzenie guza prostaty.

Kiedy wykonuje się USG nefrologiczne?

USG nefrologiczne jest badaniem, które wykonuje się między innymi u pacjentów z utrzymującym się wzrostem stężenia kreatyniny. Wskazaniem do USG nefrologicznego jest też występujący u pacjenta białkomocz oraz podejrzenie obecności zmian torbielowatych. Kolejnym bardzo ważnym wskazaniem do badania USG nefrologicznego jest również znaczne pogorszenie funkcji nerek, poza tym wspomniane badanie znajduje zastosowanie w monitorowaniu stanu pacjentów po przeszczepie nerki, a także w wielu innych przypadkach.

Co wykrywa USG urologiczne i USG nefrologiczne?

Badanie USG nefrologii i urologii jest bardzo popularne, zwłaszcza w diagnostyce. Ultrasonografia układu moczowego pozwala lekarzowi szybko ocenić kondycję dróg moczowych pacjenta, w tym anatomię i funkcję nerek, a także kondycję pęcherza moczowego, moczowodów oraz prostaty. Metoda ta jest bardzo czuła w wykrywaniu zaburzeń związanych z odpływem moczu, poza tym jest pomocna w diagnostyce torbieli i guzów oraz sprawdza się w przypadku powiększenia narządów. Badanie umożliwia odróżnienie zaburzeń ostrych od przewlekłych. Wykrywa m.in.:

• hydronefrozę (wodonercze) oraz poszerzenie dróg moczowych,
• torbiele proste i wielotorbielowatość nerek,
• kamienie pęcherza moczowego,
• pogrubienie ściany pęcherza moczowego,
• nieprawidłową grubość miąższu nerek,
• kamicę nerkową i moczowodową,
• zaleganie moczu w pęcherzu moczowym po mikcji,
• guzy i zmiany nowotworowe nerek i pęcherza,
• powiększenie prostaty,
• powikłania po przeszczepie nerki.

Jak przebiega USG urologiczne i jak przygotować się do badania?

Badanie USG jest procedurą szybką i nieskomplikowaną. Nie jest to badanie inwazyjne i trwa najczęściej 10–30 minut. W czasie badania najczęściej pacjent leży na plecach lub na boku. Lekarz umieszcza na skórze pacjenta specjalny żel do USG, a następnie przykłada do skóry głowicę urządzenia i przesuwa nią, by znaleźć odpowiedni obraz. W niektórych przypadkach wykonuje się USG przezodbytnicze (np. badanie prostaty u mężczyzn). Jeśli w czasie USG będzie badany pęcherz moczowy, powinien być wypełniony, a jeżeli pacjenta czeka badanie przezodbytnicze, konieczne może być wcześniejsze opróżnienie jelit.

USG urologiczne – przygotowanie

Załóżmy, że pacjent ma zlecone USG urologiczne. Jak się przygotować do tego badania, by jego wyniki były wiarygodne? Szczegółowe zalecenia pacjent zapewne otrzyma w placówce, gdzie będzie wykonywane USG urologiczne. Przygotowanie najczęściej dotyczy wspomnianej już konieczności wypełnienia pęcherza moczowego. Zazwyczaj pacjent jest proszony o wypicie odpowiedniej ilości płynów na 30–60 minut przed badaniem i nieoddawanie moczu do czasu badania. Jeśli pacjenta czeka badanie przezodbytnicze, konieczne może być oczyszczenie jelit, poza tym pacjenci z ryzykiem infekcji niekiedy dodatkowo muszą wdrożyć profilaktyczną antybiotykoterapię.

Aparaty USG urologiczne i nefrologiczne – kto nie może z nich korzystać?

Jedną z największych zalet tej metody obrazowej jest to, że aparaty USG urologiczne i nefrologiczne niemal nie mają przeciwwskazań medycznych. Mogą z nich korzystać zarówno kobiety w ciąży, jak i dzieci, a w razie wskazań badania mogą być powtarzane. Badania USG nie można jednak wykonać pacjentowi mającemu rozległe rany, oparzenia czy owrzodzenia skóry w miejscu, gdzie musiałaby dotykać sonda. Trzeba jednocześnie mieć na uwadze, że w przypadku niektórych poważnych zmian samo USG może okazać się niewystarczające – wówczas lekarz zapewne skieruje pacjenta na inne badania, w tym np. MRI czy CT.

Rola USG w nefrologii i urologii – podsumowanie

Badanie USG pozostaje kluczowym narzędziem diagnostycznym, w tym w dziedzinie urologii i nefrologii, co zawdzięcza między innymi swojej bezinwazyjności, bezbolesności i bezpieczeństwu. Jest to jednocześnie badanie szybkie do wykonania, które dostarcza szeregu ważnych danych na temat stanu struktur wewnętrznych układu moczowego. Doskonale nadaje się do wykrywania hydronefrozy, oceny pęcherza i prostaty, a także monitorowania przeszczepów i wykrywania zmian torbielowatych czy nowotworów. Dzięki dodatkowym zaawansowanym funkcjom, takim jak np. Doppler, można z wysoką precyzją ocenić kondycję układu moczowego pacjenta. Zdarza się jednak, że badanie wymaga uzupełnienia innymi badaniami obrazowymi lub laboratoryjnymi.