Badanie ultrasonograficzne, inaczej badanie USG, coraz częściej znajduje zastosowanie w fizjoterapii. Jednym z najważniejszych wskazań do wykonania badania USG w tej dziedzinie medycyny są występujące u pacjenta dysfunkcje związane z układem ruchu, które mogą dotyczyć zarówno mięśni, jak i stawów, ścięgien oraz więzadeł.
USG to jedna z metod diagnostyki obrazowej, która do odtworzenia obrazu wnętrza ciała wykorzystuje fale ultradźwiękowe. Dzięki badaniu ultrasonograficznemu lekarz może precyzyjnie ocenić strukturę narządów wewnętrznych oraz wykryć występujące w ich obrębie nieprawidłowości, a dodatkowo na bieżąco monitorować stan zdrowia pacjenta. Coraz częściej wykorzystuje się badanie USG w fizjoterapii. Z naszego tekstu dowiesz się, jakie znaczenie ma badanie USG w fizjoterapii oraz kto może wykonać tego typu badanie!
Na czym polega badanie USG?
USG, inaczej badanie ultrasonograficzne, to technika obrazowania wykonywana przy pomocy ultrasonografu, który wysyła fale ultradźwiękowe przenikające przez tkanki i częściowo odbijające się od nich. Fale, które powracają, są odbierane przez sondę, po czym przetwarza je komputer. Następnie tworzy się obraz narządów wewnętrznych ciała, który zmienia się w czasie rzeczywistym podczas przesuwania sondy. Ultrasonograf jest wykorzystywany do oceny niemal każdej części ciała – coraz częściej duże znaczenie ma badanie USG w fizjoterapii w codziennej pracy z pacjentami. Zastosowanie tego typu badania w fizjoterapii pomaga m.in. przy planowaniu skutecznych programów terapeutycznych, znacznie usprawniając i ułatwiając proces leczenia pacjenta.
Badanie USG w fizjoterapii
Badanie ultrasonograficzne w fizjoterapii ułatwia postawienie pacjentowi trafnej diagnozy oraz wykrycie ewentualnych przeciwwskazań do terapii. Dzięki badaniu ultrasonografem można ocenić stan tkanek miękkich zarówno podczas spoczynku, jak i podczas ruchu. Badanie USG jest nieinwazyjne – dzięki brakowi szkodliwego dla zdrowia człowieka promieniowania jonizującego może być wykonywane tak często, jak będzie to konieczne, poza tym w większości przypadków może być przeprowadzane bez ograniczeń. Wszystko to sprawia, że coraz więcej ośrodków rehabilitacyjnych wykorzystuje właśnie badanie ultrasonograficzne podczas pracy z pacjentami.
Zastosowanie USG w fizjoterapii
W fizjoterapii badanie USG znalazło szerokie zastosowanie, pomagając fizjoterapeutom w wykonywaniu codziennej pracy z pacjentem poprzez:
– ocenę stanu tkanek miękkich,
– diagnostykę urazów i stanów zapalnych, która obejmuje: uszkodzenia strukturalne tkanek oraz zmiany zwyrodnieniowe i urazowe ścięgien,
– ocenę biomechaniki stawów pacjenta,
– systematyczne monitorowanie postępów podczas rehabilitacji.
Badanie USG podczas fizjoterapii może również dostarczać informacji na temat aktywności mięśni, co jest ważne w przypadku struktur ciała, do których zalicza się np. mięsień poprzeczny brzucha, mięśnie dna miednicy czy mięśnie wielodzielne. USG w fizjoterapii wykorzystuje się również do oceny wielkości i wymiarów badanych tkanek, jakości chrząstki stawowej i zbliznowacenia tkanek.
Ocena stanu tkanek miękkich oraz diagnostyka urazów i stanów zapalnych
Ważną funkcją USG w fizjoterapii jest precyzyjna ocena stanu tkanek miękkich, do których zalicza się mięśnie, ścięgna, więzadła i torebki stawowe. Wskazaniem do wykonania badania USG tkanek miękkich jest m.in. ból we wspomnianych wcześniej strukturach anatomicznych oraz urazy i obrzęki. Ultrasonografia w fizjoterapii znajduje również zastosowanie w diagnostyce urazów, do których zalicza się np. naderwania i przeciążenia mięśni. USG wykorzystuje się ponadto w diagnostyce stanów zapalnych, do których zalicza się np. zapalenie stawów, zapalenie ścięgien oraz zapalenie mięśni.
USG w fizjoterapii do oceny biomechaniki stawów pacjenta
Badanie USG znajduje dodatkowo zastosowanie przy ocenie biomechaniki stawów pacjenta. Jest to proces diagnostyczny, dzięki któremu można nie tylko zrozumieć mechanizm funkcjonowania stawów podczas ruchu, ale też poprawić zakres ich ruchomości w przypadku wystąpienia urazów i stanów zapalnych wspomnianych struktur anatomicznych. Ocena biomechaniki stawów jest też istotna przy planowaniu rehabilitacji oraz ćwiczeń, co pozwala nie tylko poprawić ich sprawność, lecz także zminimalizować ryzyko pojawienia się kontuzji w przyszłości.
Monitorowanie postępów podczas rehabilitacji
Badanie USG znajduje też zastosowanie przy monitorowaniu postępów podczas rehabilitacji. USG w fizjoterapii przy rehabilitacji jest bardzo ważne m.in. przy problemach z tkankami miękkimi. Badanie to umożliwia dokładne zobrazowanie zmian zachodzących we wspomnianych strukturach i monitorowanie postępów danej terapii. Badanie pozwala więc śledzić, w jaki sposób zastosowanie technik terapeutycznych wpływa na mięśnie, stawy, ścięgna i inne struktury anatomiczne, a to umożliwia jeszcze skuteczniejsze zaplanowanie dalszej terapii.
Inne zastosowania ultrasonografu w fizjoterapii – sonofeedback
Jednym z zastosowań ultrasonografu w fizjoterapii jest tzw. sonofeedback, który umożliwia m.in. śledzenie postępów oraz dostosowanie procesu terapeutycznego. Ta nowoczesna metoda diagnostyczna wykorzystuje ultradźwięki do dostarczania informacji zwrotnej na temat aktywności mięśniowej pacjenta. Pozwala to lepiej zrozumieć jego ciało i świadomie kontrolować aktywność mięśniową, dzięki czemu może nauczyć się, jak właściwie napinać lub rozluźniać wybrane partie mięśni, by móc poprawić ich funkcjonowanie. Sonofeedback stosuje się m.in. w terapii mięśniowo-powięziowej.
Kto może wykonać badanie ultrasonograficzne w fizjoterapii?
Nie każdy fizjoterapeuta może wykonać badanie USG. W fizjoterapii badanie ultrasonograficzne może przeprowadzić wyłącznie fizjoterapeuta, który ukończył odpowiednie certyfikowane kursy. Powinien posiadać certyfikat potwierdzający umiejętności w zakresie USG. Po zakończeniu kursów i otrzymaniu certyfikatu fizjoterapeuta może wykonywać badania ultrasonograficzne i przygotowywać opisy badań (jako opinie) – warto tutaj wspomnieć, że obraz diagnostyczny może natomiast wydać wyłącznie lekarz. Ponadto fizjoterapeuta nie może samodzielnie postawić diagnozy na podstawie uzyskanych wyników. Może natomiast skierować pacjenta do specjalisty w celu uzyskania diagnozy i wdrożenia dalszego leczenia.